නබිත්වයට පෙර අරාබිවරුන්

අරාබිවරුන් අතර පිළිම වැදූම ප්‍රධාන ආගමක් ලෙස පැවැත් වින. සත්‍ය (ශක්තිමත්) ආගමට එරෙහී පිළිම වැදූමෙහි යෙදූ නිසා ඔවුන්ගේ කාලපරිචඡෙදය “අයියාමුල් ජාහිලියියා” (අZඥා න කාලය) යනුවෙන් හැදින්විය. අල්ලාහ් හැර ඔවුන් වැදූම කළ ප්‍රසිද්ධ පිළිමයන් ලෙස හැදින්වූයේ අල්-ලාත්, අල්-උස්සා, මනාත් හා හුබල් යනාදීන්ය. නමුත් අරාබිවරුන් අතර ක්‍රිස්තියානින්ද, යුදෙවවන්ද, ගිනි වැදූම්කරුවන්ද සිටියහ. තවද, ඔවුන් අතර නබි ඉබ්‍රාහිම්  තුමාගේ පරිශුද්ධ ආගම පිළිපැදු පිරිස්ද ස්වල්ප වශයෙන් සිටියහ.

ආර්ථික වශයෙන් එහි වාසය කල “බදවි” යනුවෙන් හදූනන ගැමියන් සිව්පාවන් තණකෑම සදහා දක්කන එඩෙරවරුන් ලෙසද, නගර වැසියන් ව්‍යාපාර හා
ගොවිතැන් කරමින්ද ජීවත් වූහ. ඉස්ලාම් ප්‍රසිද්ධවීමට කලකට පෙර සිට මක්කාව අරාබි අර්ධද්වීපයේ ශ්‍රේෂ්ඨ වෙළද නගරයක් ලෙස පත්ව තිබින. අන් ප්‍රදේශයන් මෙන්ම මෙහිද ශිෂ්ඨාචාර ජනපදයන්ද තිබින.

සමාජයීය අතින් එහි අපරාධයන් පිරිහී තිබින. අසරණයන් ගේ අයිතිවාසිකම් පැහැර හැරීම, ගැහැනු දරුවන් (පණ පිටින්) වළලීම, ගරුකම නොසැළකීම, බලවතුන් අසරණයන්ගේ සම්පත් සූරා කෑම, සීමාවෙන් තොරව බහු භාර්ය සේවනයේ යෙදීම, ස්තී දුෂණය පැතිරීම හා අල්ප හේතුන් මත ගෝත්‍රිකයන් අතර යුද්ධ කිරීම යනාදියන් පිරිහී තිබින. මෙවැන්නන් ඉස්ලාම්    ප්‍රසිද්ධ වීමට පෙර අරාබි අර්ධද්වීපයේ පැවැතී   විශේෂිත සිද්ධීන්ය.

කුරයිෂිවරුන්, නබි මුහම්මද්(සල්) තුමාගේ සීයාවූ අබ්දුල්  මුත්තලිබ්ගේ ගෝත්‍රිකයන් හා ඔහුගේ සම්පත් මුල්කරගෙන ආඩම්බර වෙමින් සිටියහ. අබ්දුල් මුත්තලිබ් දිනක් _අල්ලාහ් තමාට පිරිමි දරුවන් දස දෙනෙක් ලබා දෙන්නේනම්, ඔවුන්ගෙන් කෙනෙක් දෙවියන් ලගාවීම සදහා බිලිදෙන බව භාරවිය. ඔහු භාරවූ පරිදී අල්ලාහ් ඔහුට පිරිමි දරුවන් දස දෙනෙක් ලබා ගන්නේය. ඔවුන් අතර මුහම්මද්(සල්) තුමාගේ පියාවූ අබදුල්ලාද කෙනෙකි. තම භාරය ඔප්පු කිරීමට අබදුල් මුත්තලිබ් සැරසූ විට “මෙය මිනිසාගේ පාරම්පරික කාර්‍යයක් නොවන”  බව පවසමින් එය වළක්වාලීමට මිනිස්සු ඉදිරිපත්වූහ. පසුව ඔවුහූ ඒ සදහා වන්දියක් වශයෙන් අබදුල්ලාහ් හා ඔටුවන් දස දෙනා අතර කුසපත් ඇදී (තීරණය කිරී) මටද, එහිදී අබ්දුල්ලාහ්ගේ නම ඇදෙන්නේනම‘, ඒ සදහා ඔටුවන්ගේ සංඛ්‍යාව වැඩි කිරීමටද එකගවූහ. ඒ අනුව ඔවුන් කුසපත් ඇදුඟ. දස වතාවක්ම අබදුල්ලාහ්ගේ නමම ඇන්නේය. පසුව ඒ අනුව ඔවුන් ඔටුවන් සීයයක් කපා බිලි  දුන්හ.

ආමිනාගේ ගැබි කාලය සම්පූර්ණවීමෙන් ඇයට ප්‍රසූත වෙද නාව ආරම්භ විය. නමුත් ප්‍රසූත වේලාවන්හි අන් ස්ත්‍රීන් ලබන දැඩී වේදනාව හෝ අසීරුතාවය ආමිනාට නොහැගීය. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 570 රබීඋල් අව්වල් මස 12 වැනි සදුදා දින ඳජ්ර් උදාවීමත් සමගම ආමිනා තම දරුවාව ප්‍රසූත කළාය. මෙම වකවානුව “ආමුල් ෆීල්” (ඇත් වසර) යනුවෙන් හැදින්විය.

තරුණ විය

නබි මුහම්මද් (සල්) තුමාට වයස හතරක් ළගාවන සමයේ දිනක් එතුමා තම කිරි සහෝදරයා (හලීමාගේ   පුත්‍රයා) සමග කුඩාරමට නුදුරින් සෙල්ලම් කරමින් සිටින අවස්ථාවේ හලීමාගේ පුත්‍රයා දිව ආවේය. ඔහුගේ මුහුණේ ආවේශ සළකුණු තිබින. ඔහු තම මවගෙන් තම කුරෛෂ් සහෝදරයා (ට සිදුවූ දේ) බැලී මට පැමිණෙන මෙන් ඉල්ලා සිටියාය. හලීමා සිදුවූ දේ ගැන විමසීය. ඔහු “ඇත්තවශයෙන්ම සුදු ඇදුම් පැළද දෙන්නෙක් අප අතර සිටී ඔහුව අල්ලා බිමට තබා ඔහුගේ පපුව පැලීය..” යනුවෙන් පවසා එම සිද්ධිය සම්පූර්ණ කිරීමට පෙර හලීමා නබි තුමා කරා වේගයෙන් දිව ගියාය. එවිට එතුමා එම ස්ථානයේ නොසැලී සිටීමද, එතුමාගේ මුහුණ තද කහ පාට වීමද, එතුමා ගේ ශරීරයේ පාට වෙනස්වී තිබීමද දිටීය. ඇය එතුමාගෙන් සිදුවූ දේ ගැන විමසුවාය. එවිට එතුමා “නියත වශයෙන්ම සුදු ඇදුමෙන් සැරසූ දෙන්නෙක් මාව අල්ලා මාගේ පපුව පැලීය. පසු මාගේ හෘදය පිටට ගෙන එයින් කඵ පැහැති දෙයක් ඉවත් කර එය විසි කිරීමෙන් පසු හෘදය ශීතල ජලයෙන් සේදුහ. පසු එය ආපසු ශරීරයතුල තබා පපුව මත පිරිමැදීය. පසු මා සිටී තැන මා හැර ඔවුන් දෙදෙනා සැගවී ගියහ” යනුවෙන් පැවැසීය. හලීමා පපුවෙහි පැලූ ස්ථානය පිරිමදා බැලුවාය. නමුත් එහි කිසි යම් සළකුණක් ඇයට දක්නට නොලැබීය. පසු මුහම්මද් (සල්) තුමා රැගෙන තම කුඩාරමට පැමිණීයාය.

පසු දින උදාවීමෙන් පසු හලීමා  මුහම්මද් (සල්) තුමාද රැගෙන මක්කාවේ එතුමාගේ මව වෙත ගෙන ගියාය. දරුවා ගැන හලීමාට අධීක ඇල්මක් තිබියදීත්, බලාපොරොත්තුවක් නොවෙන වෙලාවේ  හලීමා ආපසු පැමිණීම ගැන ආමිනා මවිතයට පත්වූවාය. එයට හේතුව ආමිනා විමසුවාය. නැවත නැවත කිහිප වරක් විමසීමකින් පසු හලීමා පපුව පැලීමෙ  සිද්ධීය පැහැදිළි කළාය.

මදීනාවේ සිටින බණූ නජ්ජාර් ගෝත්‍රයේ තම මාමාවරුන් මුන ගැසීම සදහා ආමිනා තම යතීම්(අනාථ) දරුවාද රැගෙන පිටත්වූවාය. එහි කලක් ගතකර ආපසු පැමිණෙන අතරමගදී “අබ්වා” යන ස්ථානයේ ඇය අභාවයට පත්වී එහිදීම භූමදානය කරනලදී. මෙසේ නබිතුමාට තමාගේ හයවන වියේදී තම මවද අහිමවිය. පසු එතුමා තම සීයාවූ අබදුල් මුත්තලිබ්ගේ රැකවරණ යට පත්විය. ඔහු එතුමාට අධික වගකීමෙන් රැකවරණයදී ආදරය කර රැකගෙන සිටියේය.

එතුමාට වයස හයක් සම්පූර්ණවන විට අබ්දුල් මුත්තලිබ්ද අභාවයට පත්විය. පසු දරුවන් වැඩියෙන් සිටින හා අඩු ආර්ථික යෙන් පසුවන එතුමාගේ ලොක` තාත්තාවූ අබූ තාලිබ් එතුමාට රැකවරණය දුන්නේය. ඔහුද, ඔහුගේ බිරිදද තම දරුවෙකු ලෙස සැළකීහ. යතීම්  නබිතුමා තමා ලොකු වියට පත්වන තෙක් ලොකු තාත්තාගේ රැකවරණයේ පසුවේය. මෙම සමයේ නබි තුමාගේ ආරම්භක ජීවිතය පටන් ගත්තේය. එතුමා සත්‍යතාවය හා නම්බුව යන ගුණාංගයෙන් හැසිරීමෙන් එතුමා එම සංඥා නාමයෙන් හැදුණන්නට විය. අමීන් (නම්බුකාරයා) පැමිණෙනවා යනුවෙන් පවසන්නේද එය නබිතුමා පැමිණීම තහවුරු වීමකි.

එතුමා යොවනයක්වී වැඩිවියට පත්වීමත් සමග තම ජීවිත හා ආර්ථික කටයුතු සදහා පෞද්ගලිකව ක්‍රියාකිරීමට අදහස් කළේය. තම කාර්යයන් හා ඉපයීමෙ ගමන තමා විසින්ම පටන් ගත්තේය. එනිසා එතුමා සමහර  කුරෛෂිවරුවන්ගේ බැටඵවන් කුලියට මේච්චල් කරන්නටවිය.

නබිතුමා (ෂාම්) සිරියා දේශය කරා ගමන් කරන වෙළද කණ්ඩායමක් සමග ගමන් කළේය. එම ව්‍යාපාරයේ වැඩී කොට සක් වූයේ කුවෛලිද්ගේ දියණියවූ කදීජාගේය. ඇය ධනවත් ස්ත්‍රීයෙකි. මෙම වෙළද ගමනේ කදීජාගේ භාණ්ඩ සදහා භාර කාරයා ලෙස ඇයගේ වහළෙක්වූ මෛසරා සිටියේය.

නබිතුමාගේ භාග්‍යයෙන් හා නම්බු කමින් මින් පෙරට වඩා කදීජාගේ වෙළදාමෙහි අධික ලාභයන් ලැඛෙන්නට විය. මෙසේ ලාභ අධිකවීමේ හේතුව පිළිබදව කදීජා තම වහළාවන මෛසරාගෙන් විමසීය. එවිට මෛසරා  “අබ්දුල්ලාහ්ගේ පුත්‍රයා මුහම්මද් බින් අබ්දුල්ලාහ් වෙළද කටයුතුවල යෙදී සිටියේය. ඔහු කරා අධික මිනිසුන් (සෙනග) පැමිණීහ. මෙම අධික ලාභය කිසියම් අපරාධයකින් තොරව ලැබින” යනුවෙන් කීය. මෛසරා කිව දේ කදීජා සාවදානයෙන් අසාගෙත සිටියාය. ඇය මීට පෙරද මුහම්මද් බින් අබ්දුල්ලාහ් ගැන යම් කරුණූ දැන සිටියාය. එබැවින් ඇයට එතුමා පිළිබදව තද ඇල්මක් ඇතිවිය.

කදීජා මීට පෙර විවාහවී ඇයගේ සැමියා අන්ත්‍රාවූ කාන්තා වකි. එනිසා මුහම්මද් (සල්) තුමා සමග විවාහවී නව ජීවිතයෙහි පිවිසීමට ඇය අදහස් කළාය. මේ ගැන එතුමාගේ කැමැත්ත ලබාගැනීම සදහා තමාගේ ඥාති කාන්තාවක් එතුමා වෙත යැවු වාය. එවිට එතුමා විසිපස් වියට පත්ව සිටියේය. එම කාන්තාව කදීජා විවාහ කිරීම සදහා එතුමාගේ කැමැත්ත පැතුවාය. එයට එතුමා එකගවිය. එනිසා විවාහය සිදුවිය. ඔවුන් දෙන්නා භාග්‍ය වන්තයන් වූහ. නබි මුහම්මද් (සල්) තුමා කදීජාගේ දේපළ පිළි බද කාර්යයන් පාලනය කරන්නට විය. මේසදහා තම ශක්තිය හා අවධානය යොමු කළේය. කදීජා අඛණ්ඩව ගැබ්වී දරුවන් ප්‍රසූත කළාය. ඇයට සෛනබ් , රුකයියා, උම්මු කුල්සූම් හා ෆාතිමා යන ගැහැනු දරුවන්ද, කාසිම් හා අබ්දුල්ලාහ් යන පිරිමි දරුවන්ද සිටීහ. පිරිමි දරුවන් කුඩා අවදියේ අන්ත්‍රාවූහ.

අබීසීනියාවට හිජිරත් යාම

තම ඉස්ලාමය එළිකරන මුස්ලිම්වරුන්ට විශේෂයෙන්, ඔවුන් ගෙන් අසරණයන්ට මුෂ්රික්වරුන් නොකඩවා හිරිහැර කරමින් සිටියදී, අබීසීනියාවේ නජ්ජාෂි රජතුමා වෙත ඔහුගේ රැකවරණය පතා පලා යන ලෙස නබි මුහම්මද්(සල්)තුමා තම අනුගාමික යන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. මුස්ලිම් වරුන්ගෙන් වැඩී පිරිසක් තමන්ට හා තම පවුලේ අයට කුරෛෂි වරුන් ගැන (හිරිහැර කරේදැයි) බියට පත්ව සිටීහ. මෙය නබිත්වයේ පස්වැනි වසරේ දීය. එනිසා මුස්ලිම්වරුන් 70 දෙනෙක් පමණ තම පවුල් සමග පලා යාමට පිටත්වූහ. ඔවුන් අතර උස්මාන් බින් අෆ්වාන් (රලි) ද ඔහුගේ බිරිදවන නබිතුමාගේ දියණියවූ රුකයියාද සිටියහ. මුස්ලිම්වරුන් අබීසීනියාවේ නැවතීම වළක් වාලීමට කුරෛෂි වරුන් කුමන්ත්‍රණය කළහ.

කුරෛෂිවරුන් අබීසීනියාවේ රජතුමාට(නජ්ජාෂි) තෑගිබෝග යවමින් පලාගිය මෙම අය තමන් වෙතට භාරදෙන මෙන් ඉල්ලීමක් කළ අතර, මොවුන් ඊසා නබිතුමාට හා එතුමාගේ මවට බැණ දොස් පවරන බවද රජතුමාට දැනුම් දුන්හ. මේ ගැන නජ්ජාෂි ඔවුන්ගෙන් විමසීය, ඔවුහු ඉස්ලාම් ධර්මය ඊසා නබිතුමා ගැන පවසන කරුණු හා සත්‍යය ඔහුට පැහැදිළි කළහ. එහෙයින් ඔහු ඔවුන් ආරක්ෂා කළේය. ඔවුන් කුරෛෂිවරුන්ට භාරදීම ප්‍රතික්ෂේප කළේය.

මෙම වසරේ දිනක් නබිතුමා කා:බා (හරම් ෂරීෆ්) වෙත ගියේය. එහි අධික කුරෛෂිවරුන් රැස්ව සිටීහ. නබිතුමා ඔවුන් අතර සිට, බලාපොරොත්තු නොවන පරිදී (سورة النج) සූරා නුජ්ම් යන පරිච්ඡේදය පාරායනා කිරීමට පටන් ගත්තේය. මෙම කාෆිර්වරුන් මින් පෙර අල්ලාහ්ගේ වැකියන් නොඅසා සිටීහ. කුමක්නිසාදයත්, ඔවුන් නබි මුහම්මද් (සල්) තුමාගෙන් කිසිවෙක් කණ්දී නොඇසීමට ඔවුහු අතර ගිවිසගෙන සිටීහ. නමුත් මෙම කුරාන් පරිච්ඡේදය පාරායනා කළවිට ආකර්ශණීය මෙම දේව වැකියන්ට ඔවුන්ගේ කණ් යොමුවිය. ඔවුන් සැම දෙනා තම නෙත් යොමා එය සවන්දීමට වූහ. ඔවුන්ගේ සිතෙහි එය හැර අන්කිසි දෙයක් නොහැගීය. මුහම්මද් (සල්) තුමා {فَاسجُدوا لِلَّهِ وَاعبُدوا}’අල්ලාහ්ට සුජූදු (හිස නැමීම්)කරන්න. ඔහුටම වැදුම් පිදුම් කරන්න.'(53:62) යන වැකිය තෙක් පාරායනා කර හිස නැමී සුජූදු කළේය. ඔවුන් කිසි කෙනෙකුට සිත් මෙල්ල නොවී ඔවුන්ද සුජූදු කරන්නට වූහ. මෙහි සහභාගි නොවූ මුෂ්රික්වරුන් සැම මාර්ගයෙන්ම සුජූදු කළ අයට දෝශා රෝපනය කළහ. මෙම අවස්ථාවේ ඔවුන් නබිතුමා ගැන අසත්‍ය යන් කතා කළහ. ඔවුන් නබිතුමා තමන්ගේ පිළිමයන් ප්‍රශංසා කළ බවද එම පිළිමයන්ගේ නිර්දේශයන් පිළිගැනෙන බව එතුමා පාවැසූ බවද කීහ. ඔවුහු, සුජූදු කළ අය එයින් වළක්වා ලීම සදහා මෙසේ දෝශාරෝපනය කළහ.

උමර්(රලි) ඉස්ලාමය වැළද ගැනීම

උමර් බින් කත්තාබ් (රලි) තුමා ඉස්ලාම් ධර්මය වැළද ගැනීම මුස්ලිම්වරුන්ට උපකාරයක් ලෙස පැවැතිය. නබි මුහම්මද් (සල්) තුමා ඔහුට ෆාරූක් යනුවෙන් නම් කළේය. කුමක්නිසාදයත්, අල්ලාහ් තආලා ඔහු විසින් සත්‍යය හා අසත්‍යය වෙන් කළේය. ඉස්ලාම් ධර්මය වැළද දින කීපයෙන් පසු දිනක් උමර් (රලි), නබිතුමාගෙන්, “නබිතුමණී, අපි සත්‍යයේ නොසිටින්නේද? “යනු වෙන් ඇසීය.එයට නබිතුමා “එසේ නොවේ අපි සත්‍යයයේම සිටින්නෙමු” යනුවෙන් පැවැසීය. “එසේනම් ඇයි අපි මෙය සගවා සිටින්නේ?” යනුවෙන් උමර් (රලි) නැවැත ඇසීය. මුහම්මද් (සල්)තුමා අර්කම් (රලි) ගේ නිවසේ තමා සමග සිටී මුස්ලිම්වරුන් ගෙන් හම්සා බින් අබ්දුල් මුත්තලිබ් යටතේ පිරිසක්ද, උමර් බින් කත්තාබ් යටතේ පිරිසක්ද වන පරිදී කොටස්කර, ඔවුන් සමග කැදවීම් මාර්ගයේ තම ශක්තිය උපුටා පෙන්නුම් කිරීම හා එම කැදවීම ප්‍රසිද්ධ කිරීම සදහා මක්කා මාර්ගයන් කරා පිටත්විය.

කැදවීමේ කටයුක්ත හෙළාදැකීමේ කාර්‍යයෙහි කුරෛෂිවරුන් විවිධ ක්‍රමයන් උපයෝගී කළහ.වේදනාවන්, අක්‍රමිකතාවන්, අපරාධයන් හා චාටු(ආශා) කථාවන් කළහ. නමුත්, මේ සියල්ල ඔවුන් ඉස්ලාම් ධර්මයේ නිරතවීමට හා මුස්ලිම් වරුන් අධිකවීමට හේතුවිය. මෙම අවස්ථාවේ ඔවුහූ නව ක්‍රියා මාර්ගයක් සදහා සැළසුම් කළහ. මුස්ලිම්වරුන් හා බණු හාෂිම් වරුන් සමග සම්බන්ධ තාවයන් සහමුලින්ම අත්හිටුවිය යුතුයි,මුස්ලිම්වරුන් සමග වෙළද කටයුතුවල යෙදීම,විවාහ කිරීම,උපකාර කිරීම හා ආශ්‍රය කිරීම යනාදියන් නොපැවැත්විය යුතුයි, යනුවෙන් පත්‍රයක ලියා එහි සැම දෙනාම අත්සන් කර එය කා:බා බිත්තියේ එල්ලා තැබූහ. මුස්ලිම්වරුන් මක්කාවෙන් පිටත්ව “ෂිඅබු අබූතාලිබ්” යන ප්‍රපාතය කරා යාමට සිදුවිය. එහිද මුස්ලිම්වරුන් දුෂ්කර වේදනාවන්ට ලක්වූහ. කුස ගින්නටද, අධික පීඩනයටද ඔවුන්ට මුහුණ පෑමට සිදුවිය. ඔවුන්ගෙන් ශක්තිවන්තයන් තම සම්පත්වලින් වියදම් කළහ. කදීජා (රලි) තමාගේ සම්පත් සියල්ල වියදම් කළාය. ඔවුන් අතර රෝග පැතිරීය. පිරිසක් මෙමගින් මැරුම් දකින තරමට පත්වූහ. නමුත් ඔවුන් ස්ථීරයෙන් හා ඉවසීමෙන් සිටීහ. ඔවුන්ගෙන් කිසියම් කෙනෙක් හෝ ආගම අතහැර නොගියහ. මෙසේම වසර තුනක් පීඩනයෙන් ගත තළහ.

පසු බණූ හාෂිම්වරුන් සමග කිට්ටුම නෑකම් පවත්වන කුරෛෂ්වරුන්ගෙන් වැදගත් පිරිසක් පත්‍රයෙහි කරුණු නිශ්ඵල කරලීමටද ඒ බව ජනතාවට දැනුම් දීමටද ඉදිරිපත්වූහ. එම පත්‍රය (කා:බා බිත්තියෙන් ගලවා) පිට ගෙනවිට එහි “බිස්මික (අ)ල්ලාහුම්ම”(‘අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් ආරම්භ කරමි’) යන සුළු කොටස හැර අන් සියල්ල වේයන් විසින් විනාශකර ඇති බව පෙණින. මෙම අවහිරයන් අවසන් වීමෙන් පසු මුස්ලිම්වරුන් හා බණූ හාෂිම්වරුන් මක්කාවට ආපසු පැමිණියහ. නමුත් කුරෛෂ්වරුන් මුස්ලිම්වරුන්ට විරුද්ධවීමේ ස්ථාවරයේ නිරතව සිටීහ.

ශෝක වසර

අබූතාලිබ්ගේ ශරීරය පුරාම රෝගය පැතිරෙන්නට විය. ඔහු ඇතිරිල්ලෙහි (ඇදෙහි) නිරතවන්නට විය. ඔහු මරණ (සක්රාත්) වෙදනාවට ලක්වී සිටී අතර, මිය යාමට පෙර ඔහු ‘ලාඉලාහ ඉල්ලල්ලාහ්'(වැදුම් පිදුම් කිරීමට සුදුස්සා අල්ලාහ් හැර අන් කිසිවෙකු නොමැත) යන වැකිය කීමේ අපේක්ෂාවෙන් නබි මුහම්මද්(සල්) තුමා ඔහුගේ සිරස අසලෙහි සිටියේය. නමුත්, ඔහු සමග සිටින ඔහුගේ අයහපත් මිත්‍රයන් හා ඔවුන්ගේ නායකයවූ අබූ ජහ්ල්ද එය වළක්වමින් හා ‘ඔබ පියානන්ගේ හා මුතුන් මිත්තන්ගේ ආගම අත නොඅරිනු’ යනුවෙන් ඔහුට පවසමින් සිටීහ. එනිසා ඔහු ෂිර්කයේම (අල්ලාහ්ට හවුල් කරන මගෙහි) අන්ත්‍රවිය. ඔහු ඉස්ලාම් ධර්මය නොවැළද මරණයට පත්වීම නබි මුහම්මද් (සල්) තුමාගේ ශෝකය දෙගුණයක් වීමට හේතුවිය. අබූතාලිබ් අන්ත්‍රවී මාස දෙකක් ළගාවන සමයේ නබිත`මාගේ බිරිදවූ කදීජා (රලි) තුමියද අන්ත්‍රවීය. මේ හේතුවෙන් නබිතුමා ඉමහත් ශෝකයට පත්විය. තම ලොකු පියාවූ අබූතාලිබ්ගේ හා තම බිරිදවූ කදීජා (රලි) තුමියගේ වියෝවෙන් පසු නබිතුමාට තම සමාජයෙන් හිරහැර හා පීඩා වන් අධිකවන්නට විය. (මෙම මරණ සිදුවීමෙන් නබි මුහම්මද් (සල්) තුමා අධික ශෝකයට පත් බැවින් මෙම වසර ආමුල් හුස්න් (ශෝක වසර) යනුවෙන් හැදින්විය).